Genetiklər 60 illik araşdırmalardan sonra pişiklərdə narıncı rəngin sirrini açıblar. Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, od rəngli lələklər DNT-nin əskik olması səbəbindən yaranıb.
NOCOMMENT.az Ev pişiklərində narıncı kürkün sirri nəhayət genetiklər tərəfindən həll edildi. İki müstəqil araşdırma, pişiklərin od rəngli kürkünün, genomlarının zülalları kodlaşdırmayan bir bölgəsində çatışmayan DNT parçasından qaynaqlandığını ortaya qoydu.
Stanford Universitetinin genetiki Qreq Barşın rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu pişiklərin dəri hüceyrələrində tapılan Arhgap36 adlı genin narıncı tüklü pişiklərdə digər pişiklərə nisbətən 13 dəfə çox RNT istehsal etdiyini aşkar edib. Bununla belə, bu genin zülal kodlayan hissəsindəki mutasiya əvəzinə, genin ifadəsinə təsir edən delesiya (əskik DNT ardıcıllığı) aşkar edilmişdir.
Tədqiqatlar həmçinin cinslər arasında narıncı rəng fərqini də izah edib. Mutasiya olunmuş gen X xromosomunda yerləşdiyi üçün erkək pişiklərdə yalnız bir, dişilərdə isə iki nüsxə var. Bu, dişi pişiklərin xəzində “tısbağa qabığı” və ya “rəngli” naxışlara səbəb olur, gen təsadüfi olaraq aktivləşdirilmiş və ya deaktiv edilmişdir.
Nadir hallarda, hər iki X xromosomu mutasiya daşıdıqda, dişi pişiklərdə tamamilə narıncı xəz olur. Erkək pişiklərdə yalnız bir X xromosomu olduğundan, rəngi eyni dərəcədə narıncıdır.
Tədqiqatçılar narıncı rəng piqmentinin pişiklərin ümumi sağlamlığına və intellektinə mənfi təsir göstərmədiyini vurğuladılar. Bununla belə, məlumdur ki, Arhgap36 geni digər heyvanlarda anormal fəaliyyət göstərərsə, inkişafda problemlər yarada bilər. Pişiklərdə bu gen yalnız piqment istehsal edən melanosit hüceyrələrində həddindən artıq ifadə olunur.
Stanford komandası izah etdi ki, tısbağa qabığı naxışlı pişiklər və harlequin pişikləri arasındakı fərq ağ ləkə mutasiyası ilə bağlıdır. Bu mutasiya piqment hüceyrələrinin bədənin daha geniş ərazisinə yayılmasına imkan verir.
Yaponiyanın Kyuşu Universitetindən Hidehiro Tohun rəhbərlik etdiyi ikinci komanda da oxşar nəticələrə nail olub. O bildirib ki, Arhgap36 geni piqmentlərin rəngini tünd qəhvəyidən narıncıya keçirərək narıncı xəz yaradır.
Pişiklərin narıncı kürkü ev heyvanlarının genetikası ilə bağlı araşdırmalarda əsas mərhələ hesab olunur. Təxminən 10 min il əvvəl insanlarla birlikdə yaşamağa başlayan pişiklərdəki rəng dəyişkənliyinin genetik fonunu anlamaq bu sevimli dostların tarixinə işıq salır.
