Vaşinqtonda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ilə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında memorandum imzalandıqdan sonra Türkiyə və Azərbaycan informasiya məkanında müzakirələr qızışdı. Türkiyənin sosial şəbəkələrində, bloqlarında, televiziya kanallarında və bəzi KİV-lərdə iddialar səsləndi ki, guya ABŞ Cənubi Qafqazda Ankaranı “geridə qoyub”, Bakı isə Zəngəzur dəhlizi layihəsini amerikalılara “təslim edib”. Bəziləri bunu Türkiyənin mövqelərinin zəifləməsi kimi qələmə verir. Bu fikirlər – dezinformasiya ilə qidalanan miflərdən başqa bir şey deyil.
NOCOMMENT.az bildirir ki, bu yazını jurnalist, siyasi ekspert Elçin Alıoğlu öz feysbuk hesabında paylaşıb.
Azərbaycan olub, var və hər zaman Türkiyənin strateji tərəfdaşı, qardaş dövləti və müttəfiqi olaraq qalacaq. Bu, yalnız siyasi ritorika deyil, onilliklər ərzində qurulmuş regional arxitekturanın təməlidir. Bakı-Ankara ittifaqı müqavilələrlə, hərbi koordinasiya ilə, enerji nəhəng layihələri və ortaq geosiyasi baxışla möhkəmlənib. Təsadüfi alyanslardan fərqli olaraq, bizim qardaşlığımız tarixi, mədəni və sivilizasiyalı yaxınlığa söykənir və heç bir üçüncü tərəfin memorandumu bu dayaqları sarsıda bilməz.
Vaşinqton sənədi – sülh prosesini sürətləndirmək və infrastruktur layihələrinin icrası üçün siyasi zəmin yaratmaq məqsədi daşıyan diplomatik alətdir. Azərbaycan çoxvektorlu siyasət yürüdür, amma Türkiyə ilə strateji əməkdaşlıq – toxunulmazdır. ABŞ bu dəhlizin “sahibi” deyil və Türkiyə heç bir halda, heç bir bəhanə ilə layihədən kənarlaşdırıla bilməz.
Səbəb aydındır: Zəngəzur dəhlizi sadəcə nəqliyyat xətti deyil. Bu, Türkiyəni birbaşa Azərbaycan, Mərkəzi Asiya və Çinə bağlayan, türk dünyasını vahid strateji məkan halına gətirən magistraldır. Layihənin əsas məqsədi türk geosiyasətinin şərq və qərb qanadlarını birləşdirməkdir. İran və ya digər ölkələr üzərindən nəzərdə tutulan alternativ marşrutlar hələ işə salınmayıb və Zəngəzur dəhlizinin funksiyasını əvəz edə bilmir.
Türkiyə layihənin başlıca benefisiarıdır. Ankara üçün bu, sadəcə yol deyil, həm də geo-iqtisadi və hərbi-strateji alətdir. Türkiyəni “kənara çəkmək” cəhdi layihənin mahiyyətini itirməsi deməkdir. Kimsə dəhlizi “neytral” və ya “qlobal” kimi təqdim etməyə çalışsa belə, onun memarlıq sütunları türk-azərbaycan strategiyasına söykənir.
Azərbaycan Vaşinqtonda memorandumu ona görə imzaladı ki, Ermənistanla sülh razılaşması olmadan dəhlizin tikintisinə başlamaq mümkün deyil. Siyasi razılıq olmadan istənilən plan kağız üzərində qalardı. Layihənin bütün texniki, maliyyə və mühəndis aspektləri isə Bakı ilə Ankara tərəfindən idarə olunur.
ABŞ-ın guya layihəni “ələ keçirdiyi” iddiası xarici qüvvələr tərəfindən bəslənir. Ermənistan mediası və diaspor resursları bunu Türkiyənin “uğursuzluğu” kimi təqdim edərək Bakı ilə Ankara arasında etimadı sarsıtmağa çalışır. Ermənistan lobbilərinə bağlı bəzi Qərb beyin mərkəzləri də bu versiyanı tirajlayır, amma layihənin türk-azərbaycan xətti ilə icra olunduğunu susur.
Sosial şəbəkələrdə isə bu mifləri təxribatçılar və dezinformasiya şəbəkələri yayır, xəbərlərin parçalarını manipulyasiya edərək ictimai rəyi çaşdırırlar. Məqsəd – analiz deyil, psixoloji-informasiya əməliyyatı ilə parçalanma yaratmaqdır.
Həqiqət odur ki, Türkiyə ilə Azərbaycan strateji məsələlərdə rəqib deyil. Zəngəzur dəhlizi türk inteqrasiyasının onurğa sütunudur. “Alternativ” yaratmaq cəhdləri nəticəsiz qalır, çünki onlarda əsas amil – Xəzərlə Anadolu arasında siyasi-sivilizasiyalı konsepsiya yoxdur.
Kiminsə bu layihədə Türkiyəni əvəz edə biləcəyi fikri mənasızdır. Bu, analiz yox, yad təbliğat alətidir. Bakı və Ankara yaxşı anlayır ki, dəhlizin açılması regionun geo-iqtisadi xəritəsini dəyişdirəcək, Türkiyədən Xəzər hövzəsinə və Mərkəzi Asiyaya birbaşa quru yolu təmin edəcək. Bu yol – bizim ortaq yolumuzdur və heç bir üçüncü tərəflə imzalanan memorandum bunu dəyişməyəcək.
