Beynəlxalq alimlər qrupu, Dayanma missiyasının bir hissəsi olaraq buraxılmış NASA suborbital raketinin müşahidələrindən istifadə edərək ilk dəfə olaraq bütün planetin ambipolyar elektrik sahəsini ölçə bildi.
NOCOMMENT.az xəbər verir ki, raşdırmanın nəticələri Nature jurnalında dərc olunub.
Ambipolyar elektrik sahəsi Yer atmosferinin qütb bölgələri vasitəsilə kosmosa sızmasına səbəb olur və bu, 1960-cı illərdə kosmik gəmilər qütblərdə atmosferdən sızan hissəciklər axını aşkar edərkən alimlər tərəfindən aparılan müşahidələri təsdiqləyir. “Qütb küləyi” kimi tanınan bu axın sirli idi, çünki içindəki hissəciklər soyuq, lakin səsdən yüksək sürətlə hərəkət edirdi. Zərrəciklərin belə hərəkətinin zəif elektrik sahəsinin olması ilə izah oluna biləcəyi gözlənilirdi, lakin indiyə qədər onun mövcudluğu yalnız nəzəriyyə idi.
11 may 2022-ci ildə Arktikadakı Svalbard arxipelaqından buraxılan Dayanıqlı raket elektrik potensialında cəmi 0,55 volt dəyişikliyi aşkar edə bildi. Bu çox kiçik dəyər ambipolyar sahənin hidrogen və oksigen ionlarını kosmosa necə atmağa qadir olduğunu və səsdən yüksək sürətlə hərəkət etmələrini izah etmək üçün kifayət idi.
Qütb küləyində ən çox yayılmış hissəcik növü olan hidrogen ionları bu sahənin xarici qüvvəsini 10,6 dəfə cazibə qüvvəsini yaşayır. Eyni hündürlükdə, bu yarım voltluq sahəyə batırılmış daha ağır oksigen ionlarının çəkisi yarısı qədərdir. Ümumiyyətlə, ambipolyar sahə ionosferin onsuz olduğundan daha yüksək hündürlüklərdə daha sıx qalmasına səbəb olur.
Tədqiqatın nəticələri təsdiq edir ki, ambipolyar sahə Yer atmosferinin təkamülündə mühüm rol oynayır və ehtimal ki, Venera və Mars kimi atmosferi olan digər planetlərdə də mövcuddur. Gələcəkdə tədqiqatçılar bu sahənin planetimizi necə formalaşdırdığını və digər göy cisimləri ilə hansı analogiyaların aparıla biləcəyini öyrənməyi planlaşdırırlar.
