“65 yaşda pensiyaya çıxan insana pensiya kapitalının 12 ildə olan ayların sayına (144-ə) bölünərək aylıq pensiya müəyyən edilməsi orta hesabla insanların 77 il yaşamasını qəbul etmək deməkdir”.
NOCOMMENT.az xəbər verir ki, bunu iqtisaçı-ekspert Eldəniz Əmirov bildirib. Ekspert pensiya ala bilmədən dünyasını dəyişən şəxslər barədə danışıb:
“2002-ci ildə əmək qabiliyyətli əhali arasında 11 588 nəfər ölmüşdüsə, 2020-ci ildə 27 991 nəfər dünyasınını dəyişib. Bu, pensiya almadan ölənlərin təxminən 150% artması deməkdir. Bunun bir neçə səbəbi olsa da, əsas səbəb pensiya yaşının artırılmasıdır. Çünki 2009-cu ilə qədər əmək qabiyyətli əhali olaraq kişilər 15-61 yaş, qadınlar 15-56 yaş arası hesab olunurdu. Amma 2020-ci ildə bu yaş həddi kişilər üçün 15-64, qadınlar üçün 15-61,5 yaş hesab edilirdi.
Burada koronavirusun yaratdığı “ölüm dalğasının” da rolu vardı. Lakin virusun ölüm dalğasından əvvəl, 2019-cu ildə əmək qabiliyyətli kateqoriyaya daxil olan 19 000-ə yaxın insan ölüb.
Göründüyü kimi, pensiya yaşı artırıldıqca pensiya almadan ölənlərin sayı kəskin artır. Bu artım illər üzrə bərabər qalxmır, artan hər pensiya yaşına ölüm daha çox artır. Məsələn, pensiya yaşını 55-dən 56-ya qaldıranda əvvəlki illə müqayisədə təxminən 300 nəfər daha çox ölüm olursa, 65-yaşdan 66 yaşa qaldıranda ölüm sayı 300 yox, 1000 artır. Bu, təxminən həmin sayda insanın pensiya hüququndan istifadə edə bilmədən dünyasını dəyişməsi deməkdir”.
Eldəniz Əmirov pensiya yaşının azaldılmasının real olmadığını da sözlərinə əlavə edib. Mütəxəssis 2027-ci ilədək belə bir dəyişikliyin olmasını real saymayıb:
“Pensiya yaşının azaldılması ilə bağlı son günlər Milli Məclisdə olan müzakirələr müsbət hal olsa da, reallaşdırılması gözlənilən deyil. Ona görə ki, 2027-ci ilə qədər pensiya yaşının artırılması qanunla təsdiqlənib. Belə ki, “Əmək pensiyaları haqqında” qanunun 7-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş kişilərin yaş həddi 2017-ci il iyulun 1-dən başlayaraq 2021-ci il iyulun 1-dək, qadınların yaş həddi 2017-ci il iyulun 1-dən başlayaraq 2027-ci il iyulun 1-dək hər il 6 ay artırılıb 65-ə çatdırılması nəzərdə tutulub. Hazırda kişilərin pensiya yaşı 65 olub, qadınların pensiya yaşı isə 62 il 6 aydır. 1 iyul 2022 – 30 iyun 2023 tarixində isə qadınlar üzrə 63 il olacaq.
Beləliklə, azalan hər pensiya yaşı əlavə xərc, artan hər pensiya yaşı isə qənaət deməkdir. Odur ki, yaxın vaxtlarda pensiya yaşının azalması ilə bağlı addımın atılacağı gözlənilən deyil. O ki qaldı, 65 yaşda pensiyaya çıxan insanın toplanmış pensiya vəsaitinin 144-ə bölünərək 12 il pensiya alacağını hesab etməyə, bunu da bir mənalı qarşılamaq çətindir”.
Sfera.az
