MAQATE nümayəndələri gələn həftə Vaşinqtonda İranda zənginləşdirilmiş uran məsələsi ilə bağlı ABŞ rəsmiləri ilə danışıqlar aparacaq.
NOCOMMENT.az bildirir ki, bu barədə Bloomberg diplomatlara istinadən xəbər verir.
Onların fikrincə, danışıqlara ehtiyac İsrail və ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə zərbələrindən sonra agentliyin İslam Respublikasının zənginləşdirilmiş uran ehtiyatlarını qiymətləndirə bilməməsi səbəbindən yaranıb. İsrail-ABŞ hərbi əməliyyatından sonra Tehran öz nüvə obyektlərində MAQATE-nin təftişini qadağan edib.
Agentliyin mənbələrinə görə, yoxlamaların dayandırılması ilə əlaqədar MAQATE-nin İslam Respublikasındakı 274 əməkdaşı 409 kq yüksək zənginləşdirilmiş uranın yerini müəyyən edə bilmir.
Bloomberg-in qeyd etdiyi kimi, İran nüvə silahı proqramına malik olduğunu təkzib edib və MAQATE və ABŞ kəşfiyyat cəmiyyətinin hesabatları bu məlumatı yalnız təsdiqləyib. Buna baxmayaraq, ABŞ prezidenti Donald Tramp iyunun 22-də İranın Fordo, Natanz və İsfahandakı nüvə obyektlərinə zərbələr endirilməsi barədə göstəriş verib. Bundan sonra o, İranın “nüvə silahı” proqramının “tamamilə məhv edildiyi” barədə məlumat verib və Tehran nüvə infrastrukturunu bərpa etmək qərarına gələrsə, yeni hücumlarla hədələyib.
ABŞ və Aİ3 (Böyük Britaniya, Almaniya və Fransa) daha əvvəl İranla nüvə sazişinin bağlanması üçün son tarix kimi avqustun sonunu təyin etmək barədə razılığa gəlmişdilər. Əks halda, Aİ3 2015-ci il razılaşmaları çərçivəsində Tehrana qarşı qaldırılan BMT Təhlükəsizlik Şurasının sanksiyalarını yeniləyəcək snapback mexanizmini işə salmağı planlaşdırır. İran, öz növbəsində, Aİ-ni nüvə proqramı ətrafında böhranın həlli ilə bağlı ABŞ-la mövqeyini koordinasiya etməməsi barədə xəbərdarlıq edib. Tehran BMT Təhlükəsizlik Şurasının sanksiyalarının bərpa olunacağı təqdirdə, ölkənin ilk qoşulanlardan biri olduğu Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsindən çıxacağı ilə hədələyib.
2015-ci ildə İran və Böyük Britaniya, Almaniya, Çin, Rusiya, ABŞ və Fransa Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planını (JCPOA) imzalayıb və 2002-ci ildə Qərbin Tehranın nüvə silahı hazırlaması ilə bağlı ittihamları ilə başlayan böhrana son qoyub. Lakin 2018-ci ildə Tramp sazişdən çıxdığını elan etdi və Amerikanın İrana qarşı bütün sanksiyalarını bərpa etdi. Buna cavab olaraq, 2020-ci ildə İslam Respublikası JCPOA çərçivəsində öhdəliklərinin azaldığını və MAQATE müfəttişlərinin ölkənin nüvə obyektlərinə çıxışını məhdudlaşdırdığını elan etdi. Bununla belə, agentlik İran-İsrail eskalasiyasına qədər yoxlamaları davam etdirib.
2025-ci ildə İran-ABŞ nüvə danışıqlarının beş raundu İsrailin 13 iyunda İslam Respublikasına qarşı hərbi əməliyyatına başlaması və iyunun 22-də ABŞ hərbi qüvvələrinin İranın nüvə obyektlərinə zərbələr endirməsi səbəbindən nəticəsiz qalıb.
Rusiya, İran və Çin xarici işlər nazirlərinin müavinləri səviyyəsində İranın nüvə proqramı ilə bağlı məsələlərlə bağlı mütəmadi görüşlər keçirir. Moskva və Pekin dialoqun tərəfdarıdır və Tehrana qarşı sanksiyaların tətbiqinə qarşıdırlar.
