Publika.az saytı “Əhməd qətli təkbaşına törətməyib: Böyük cinayətkar şəbəkə ifşa olundu” sərlövhəli məqalə dərc edib.
Həmin yazını təqdim edirik:
Bakıda 5 nəfərin ölümü ilə nəticələnən dəhşətli qətl hadisəsi baş verib. Qətldə ailənin üzvlərindən biri şübhəlidir. 25 yaşlı şəxs bacısını, onun 5 yaşlı qızını öldürdükdən sonra atasını, anasını və 9 yaşlı qardaşını da amansızlıqla öldürməkdə təqsirləndirilir. Yaxınlarının verdiyi məlumata görə, həmin şəxsin psixoloji problemi olub və müalicə alırmış. Anasının istəyi ilə onun dispanserdə yatmasına icazə verilməyib, hətta ona avtomobil alıblar ki, “taksovatlıq” etsin.
Bir ailənin 5 üzvünün bir gündə dəhşətli şəkildə öldürülməsi əsl faciədir, fəlakətdir. Hələ öldürülənlərin arasında 5 yaşlı körpənin olması başqa bir müsibətdir. İnsan necə vəhşiləşər, necə insanlıqdan çıxar ki, belə bir cinayəti törətmiş olsun.
Bütün bunlar ayrı bir dərddir. Əsl təəccüblü olan budur ki, belə xəstəliyi olan bir insanı müalicə edən həkim onu necə Psixiatriya Xəstəxanasına yatırtmayıb? Yəni həkim bir insanın xəstəliyinin bu qədər ciddi olmasını təyin etməsi üçün kimlərinsə ölməsini gözləməlidirmi? Belə insanları cəmiyyət içərisinə buraxmaq təhlükəli deyilmi?
Hələ valideynlərin belə bir xəstəyə “taksovatlıq” etsin deyə avtomobil alması ağılsızlıq deyilmi? Həkimləri kənara qoyaq, axı valideyn olan şəxs övladının bütün problemlərini bilir. Öz övladının azadlığına qıymayan, onun dispanserdə yatmasına razılıq verməyən ziyalı bir ana yüzlərlə insanın həyatının təhlükə altında olmasına necə qıyıb?
Bu da heç, bəs həmin şəxs sürücülük vəsiqəsini necə alıb? Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, Əhməd bu qətli təkbaşına törətməyib? Ona bu işdə dəstək verən böyük bir şəbəkə var? Cəmiyyəti təhlükə altında saxlayan şəbəkə.
Bütün bunları fikirləşdikcə belə qənaətə gəlmək olur ki, ölkədə psixi problemi olan insanlara qarşı heç bir tədbir görülmür. Hətta belələrinə avtomobil də alıb verilir ki, get başını qarışdır, camaatı bədbəxt elə…
Baş verən dəhşətli qətllə bağlı danışan sosioloq Üzeyir Şəfiyev bu hadisədən çox təəssüfləndiyini qeyd etdi.
“Çox təəssüflər olsun ki, baş verən hadisə çox böyük fəsadlar törədib və bir neçə ailə üzvü qətlə yetirilib. Bu hadisəni təhlil edərkən, görürük ki, burada məsuliyyət sahəsi böyükdür, genişdir. Burada həm ailənin məsuliyyət sahəsi var, digər müvafiq qurumların, müvafiq orqanların payı var. Çünki qonşuların və tanışların dediyi kimi, qətli törədən psixoloji cəhətdən sağlam adam olmayıb və bunu sağlam olmamasına baxmayaraq o, məsuliyyətdən yayındırılıb. Və yaxud da ki, onun sağlamlığına adekvat olmayan şəraitlər yaradılıb.
Yəni qeyd etdiyimiz kimi, sürücülük vəsiqəsi verilib, müxtəlif ictimai təhlükəli davranışlarının olmasın baxmayaraq bu təcrid olunmayıb, adekvat ünvanlara istiqamətləndirilməyib, hətta oradan qurtarılıb. Qeyd etdiyimiz kimi, burada həm valideyn məsuliyyət var, həm də müvafiq qurumların məsuliyyəti var. Güman edirəm ki, bu məsələ araşdırıldıqdan sonra bu istiqamətdə məsuliyyət daşıyan şəxslərə qarşı lazımı tədbirlər görüləcək”.
Hadisəni şərh edən millət vəkili Ceyhun Məmmədov bu faciəyə səbəb olan hər kəsin cinayətkar olduğunu dedi:
“Hesab edirəm ki, bu məsələdə məsuliyyət daşıyan hər kəs qanun qarşısında cavab verməlidir. Söhbət böyük bir ailənin bədbəxtçiliyindən, bütöv bir ailənin bütün üzvlərinin qətlindən gedir. Ona görə burada məsuliyyət daşıyan hər kəs mütləq qanun qarşısında cavab verməlidir. İlk növbədə həkim cavab verməlidir, ciddi tədbir görülməlidir ki, necə belə bir xəstə insan xəstəxanaya yatırılmayıb. Müalicə almadan cəmiyyət içərisinə buraxılıb və bu formada sərbəst gəzməsinə şərait yaradılıb. Eyni zamanda həmin bu şəxsə sürücülük vəsiqəsi verən şəxs də ciddi məsuliyyət daşıyır. Onlar da qanun qarşısında cavab verməlidirlər və məsuliyyət daşımalıdırlar.
Çünki söhbət bir adamdan yox, bir ailənin qətlindən gedir. Ümumiyyətlə düşünürəm ki, bu kimi hadisələrə biz ciddi, dərindən, ölçülmüş-biçilmiş, təhlil edilmiş bir formada yanaşmalıyıq ki, belə hadisələr tez-tez yaşanmasın və baş verməsin. Bu hadisələrin kökü ciddi araşdırılsın.
Təsəvvür edin ki, bu insan hadisəni yalnız ailəsinə qarşı deyil, başqalarına qarşı da törədə bilər. Avtomobilində apardığı sərnişinlərə qarşı və digər insanlara qarşı da edə bilər. O mənada hesab edirəm ki, bu kimi məsələlərdə çox diqqətli və ehtiyatlı olmağa ciddi ehtiyac var. Belə hadisələrdən qaçmaq üçün biz ciddi şəkildə təhlil aparmalıyıq. Hesab edirəm ki, çox ciddi də cəza tədbirləri olmalıdır. Mən düşünürəm ki, bu kimi məsələlərin kökündə duran ciddi səbəblərdən biri də cəzanın olmamasıdır, cəzasızlıqdır. Bu insanlar cəzasız qaldıqları üçün eyni cinayətlərin yaranmasına şərait yaranacaq. Yenə də deyirəm, bu sadə bir proses deyil. Bütöv bir ailənin qətlindən, bədbəxtliyindən bəhs edir. Buna görə də, bu hadisə ciddi araşdırılmalı ki, gələcəkdə belə hallarda yaşanmasın”.
Baş verən dəhşətli qətllə bağlı sosioloq Əhməd Qəşəmoğlunun da fikirlərini öyrəndik.
Sosioloq da bu məsələdə tək bir insanın günahkar olmadığını söylədi:
“Belə hadisələrin baş verməsi sadəcə bir insanın özünün şəxsi xarakterindən asılı deyil. Bunun arxasında çox sayda səbəblər var. Öncə ona iki-üç yaşından başlayaraq verilən tərbiyə, məktəbə gedəndə müəllimlərinin ona göstərdiyi münasibət, ta sona qədər xəstə-xəstə ona avtomobil alan valideyn. Hələ 15 yaşında kimisə bıçaqlamasına göz yumanlar. Bunların hamısını bilə-bilə etinasızlıq edən adamların hamısı günahkardır. Bütün bunların arxasında isə ayrı-ayrı adamları tapıb, onları tənqid eləmək, günahlandırmaqla iş bitməz. Deməli, müstəqil ölkəmizdə biz hər sahədə görülən işləri nümunəvi şəkildə, yüksək səviyyədə qurmalıyıq. Dünyanın ən aparıcı ölkələrində olduğu bir səviyyədə.
Dəfələrlə tənqid etdiyimiz, doğrudan da çox mənfi tərəfləri saymaqla bitməyən sovet cəmiyyətində belə məsələlər ola bilməzdi. Orada sosial siyasət, humanitar siyasət, güc strukturları ilə qarşılıqlı əlaqə, təhsil sistemi, gənclər təşkilatlarının fəaliyyətləri qarşılıqlı olaraq elə qurulmuşdu ki, cəmiyyətdə bu cür insanların yetişməsi az ehtimal idi. Çünki hər bir insanın davranışının formalaşmasında dörd mühüm amil rol oynayırdı. Öz fərdi xüsusiyyətləri, mühit, aldığı informasiya, üstünlük verdiyi dəyərlər. Dörd amilin qarşılıqlı əlaqəsi insanı formalaşdırır.
Tutaq ki, bu adam psixi xəstədir, mühit elə ola bilər ki, həmin xəstənin təhlükəli tərəflərini bloklaya bilər, bunları inkişaf etməyə qoymaz. Və yaxud cəmiyyət elə ola bilər ki, həmin xəstədə o xüsusiyyət daha da inkişaf edər. Deməli, indiki vaxtda bizim mühitimizdə elə bir şərait var ki, insanları mənfi cəhətə doğru yetişdirir. Təkcə bu hadisə deyil ki. Eşidirik ki, biri atasını öldürüb, biri qonşusunu öldürüb və s. Bu mühitin özündən gələn bir mənfilikdir. Ona görə də, uşağın aldığı informasiyalar barədə maraqlanmaq lazımdır. Bu insana fərd kimi nəzarət eləmək lazımdır ki, nə informasiyalar alıb. Bunun anası məktəb direktoru olub. Görünür ki, o, öz uşağının təlim-tərbiyəsində, formalaşmasında heç bir iş görməyib. İnsan daha çox əhatəsindən informasiya alır.
Sovet rejimində gənclər təşkilatları hər vaxt məktəblərdə, məktəbdənkənar işləyirdi. Təhsil sistemində bu istiqamətdə işlər görülürdü.
Bu gün bu cür insanlardan on nəfərini təhlil edə bilsək, görərik ki, bunlar həyatda hansı dəyərlərə üstünlük verirlər.
Necə olub ki, valideyn bilə-bilə ki, uşağı xəstədir, ona taksi xidməti göstərməyə şərait yaradıb? Bu sürücülük vəsiqəsini necə alıb? İndi hər kəs bilir ki, sürücülük vəsiqəsinin almağın yolları hansılardır. Yəni bir çox adam gecə-gündüz nə qədər çalışır, gedib öz biliyi ilə sürücülük vəsiqəsi ala bilmir. Biri böyürdən çıxıb deyir ki, bu vəsiqənin qiyməti bu qədərdir. İndi görün xəstə adamın vəsiqəsinin qiyməti nə qədər olub. Burada günahın bir çoxu valideynlərin üzərinə düşür. Çünki həmin valideynlər öz uşaqlarının cəmiyyətdə adekvat bir mövqe tutmaq üçün heç bir iş görməyib, əksinə təhlükəli fəaliyyətinə şərait yaradıblar. Yenə də bunların hamısı gəlib dayanır ölkədəki humanitar, sosial siyasətin düzgün qurulmamasına. Bu istiqamətdə biz çox ciddi işlər görməliyik. Elimi əsaslarla cəmiyyətin indiki xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq fəaliyyət proqramları hazırlanmalıdır. Bu fəaliyyət proqramlarında aydın olacaq ki, valideynin öhdəsinə hansı işlər düşür, məktəblə valideyn arasında hansı işlərə ehtiyac var, valideynin uşağı xəstədirsə, onun qarşısında hansı vəzifələr dayanır, hüquq-mühafizə orqanlarının qarşısında hansı vəzifələr dayanır, qanunvericilik orqanlarının vəzifəsi nədə ibarətdir? Araşdırmaq lazımdır. Ona sürücülük vəsiqəsi verəni cəzalandırmaq lazımdır. Necə olur ki, belə adam sürücülük vəsiqəsi alıb? Gedib yoxlasaq, görəcəyik ki, o adam normal sürücülük məktəbini də qurtarmayıb. Gedib pulunu verib kağız alıb ki, guya bu sürücülük məktəbini qurtarıb. Bu məsələlərin necə ki, üstündən keçirik, dərindən təhlil eləyib səbəbləri üzə çıxardıb, bunları ləğv eləmirik cəmiyyətdə belə hallar daha çox olacaq. Çünki cəmiyyət dediyim kimi, mürəkkəbləşdikcə, həssaslaşdıqca bizim də həssas məsələlərə, sosial problemlərə, sosial-psixoloji problemlərə daha çox diqqət yetirməyimizə zərurət var. Çox təəssüf ki, ölkədə bu məsələlərə lazımi səviyyədə diqqət verilmir”.
Gündəmi zəbt edən bu dəhşətli faciəyə deputat Fazil Mustafa da biganə qalmadı.
Millət vəkili saytımıza açıqlamasında baş verən hadisənin əsas günahkarının valideynlər olduğunu söylədi:
“Çox ağır bir hadisədir. Azərbaycanda həqiqətən də bu cür insanların müəyyən dərəcədə valideyn himayəsi ilə gizlədilməsi, müəyyən dərəcədə uğursuz övladların qorunması istiqamətində atılan addımlarda düşünülməyən bir cəhət var. Sən özün üçün əziz olanı başqaları üçün təhlükə olaraq qoruyursan, yaşadırsan və sonra başqasının faciəsi baş verəndə dizinə döyürsən ki, bu niyə baş verdi. İndi bu qətli törədən şəxs hələ uşaq vaxtı birini öldürüb və buna da müəyyən dərəcədə ruhi xəstə olduğu ilə bağlı sənəd düzəldib veriblər. İndi maraqlıdır ki, bunu düzəldən ata, ana bu gün öz həmin faciənin qurbanıdır. Başqasının qurban getməsinə səbəb olan ata, ana və körpə uşaqlar, qardaş, bacı bunun qurbanıdır.
Demək, bir başqasının faciəsi üçün yetişdirdiyiniz övlad indi özünüz üçün faciəni törədib. Bu olduqca təhlükəli bir məqamlardır və bunun üzərində düşünmək lazımdır. Yəni bu cür xarakterli insan hər bir ailədə ola bilər. Səhhəti, psixi problemi. Bu valideyn üçün doğrudan da həm əziyyətdir, həm əzabdır, həm də ağrıdır. Amma insanın düşündüyü bir şey var. Dövlət niyə bir çox insanları ya həbsə atır, ya da xəstəxanaya salır? Çünki başqasına ziyan vurmasın deyə. Bir adam bir cinayət törədirsə, başqasına zərər vurmasın deyə onu təcrid edir cəmiyyətdən. Bu baxımdan da sənin duyğun, istəyin, övlad sevgin hər halda başqalarına vurulan ziyan üzərində müzakirə olunmalıdır. Sən sevgini qorumalısan, başqa insana zərər yetirmə anlayışına soyuqqanlı yanaşmalısan. Bu gözlənilən bir qətldir. Ona görə də, qarşılıqlı bütöv bir problem olaraq baxılmalıdır məsələyə və bu cür faciələrin qarşısını almaq üçün insanlar bir az daha tələbkar olmalıdır. Qonşular, yaxınlar buna sadə bir proses kimi baxmamalıdır. Gizlətməli, ört-basdır edilməli, saxta sənədlə gizlədilməli məslə kimi baxmamalıdırlar. İndi bunun belə bir xarakterə sahib olduğunu bütün çevrə bilir. Bu çevrədən hansısa bir hərəkətlənmə yoxdur. Əgər müraciət ediblərsə, hansısa buna laqeyd yanaşılıbsa, müvafiq qurumlar tərəfindən onların da məsuliyyəti məsələsinə baxılmalıdır, çünki söhbət həm də zərər törətmə potensialı olan şəxsin zərərsizləşməsindən gedir. Bunun üzərində də düşünmək lazımdır. Artıq bu cür problemlərə daha ciddi yanaşılmalıdır və bu şəxslər cəmiyyətdən bu və ya digər formada təcrid olunmalıdır”.
