Bir zamanlar dünyanın ən çox axtarılan nasisti Alois Brunner son illərini Dəməşqdəki kamerada keçirib. Lakin müharibədən sonrakı Almaniyadan qaçdıqdan sonra Suriyada Hafiz Əsəd rejiminin qonağı kimi keçirdiyi illər ərzində Brunner həbsə məhkum edilməmişdən əvvəl özünü sübut edə bilib.
NOCOMMENT.az bildirir ki, Holokost “memarı” Adolf Eichmanın (Eyxman) müavini olaraq bilinən Alois Brunner Yunanıstan, Fransa və Avstriya kimi ölkələrdən yəhudilərin deportasiyasına nəzarət edib. O, ofisinin divarlarında qan ləkələri və güllə dəlikləri qoyduğu deyilən sorğular aparıb.
Saloniki və Fransadan yəhudilərin deportasiyasında iştirak edən Brunner 2010-cu ildə vəfat edib. Suriya hakimiyyəti Brunnerin Suriyada yaşadığını etiraf etməkdən imtina edib.
Simon Wiesenthal Mərkəzinin məlumatına görə, 2010-cu ilə qədər yaşamış hərbi cinayətkar müxtəlif vəzifələrdə, o cümlədən Paris yaxınlığındakı Dransi internirləmə düşərgəsinin komendantı kimi öyrəndiyi işgəncə üsulları ilə bağlı Suriya diktaturasına məsləhətlər verib. İkinci Dünya Müharibəsinin sonunda Brunner Slovakiyada yeraltı düşərgəni ləğv edib.
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Brunner Avstriyanın Linz şəhərindən Münhenə qaçıb və burada qısa müddətə Amerika Ordusunda yük maşını sürücüsü kimi güman edilən ad altında çalışıb. 1947-ci ildən Essendəki Karl Funke mədənində işləyib. O, ifşa olunacağından qorxaraq 1954-cü ildə Misirə, oradan da Suriyaya qaçıb, orada doktor Georq Fişer adı ilə yaşayıb və Suriya kəşfiyyat xidmətləri ilə əməkdaşlıq edib. Onu qeyri-rəsmi olaraq “Suriya kəşfiyyat xidmətlərinin atası” adlandırırdılar. 1961-ci ildə Fransa əks-kəşfiyyat xidməti onu rəsmən Suriyada mövcudluğu tam təsdiqlənmiş nasist cinayətkarları siyahısına daxil edib. İsrail kəşfiyyat xidmətləri onu dəfələrlə aradan qaldırmağa çalışıb: Brunner iki dəfə poçtla bomba yüklü paketlər alıb. 1961-ci ildə onlardan birinin partlaması zamanı Brunner bir gözünü, 1980-ci ildə isə sol əlində dörd barmağını itirib.
Alois Brunnerin son fotolarından biri
Fransa hərbi məhkəmələri onu 1954-cü ildə qiyabi ölüm cəzasına məhkum edib. 2001-ci ildə yenidən qiyabi, bu dəfə ömürlük həbs cəzasına məhkum edilib. Suriya hökuməti daim Brunnerin Suriyada yaşadığını etiraf etməkdən imtina edib. Bəzi məlumatlara görə, o, 1991-ci ilin oktyabrına qədər Suriya paytaxtında yaşayıb və yalnız bundan sonra Latakiyaya köçürülüb.
Onu ekstradisiyadan Bəşər Əsədin atası Hafiz Əsəd qoruyub.
Nasist ovçusu Efraim Zuroff 2014-cü ildə Brunnerin 2010-cu ildə öldüyünə və daha sonra Dəməşqdə naməlum bir yerdə dəfn edildiyinə 99 % əmin olduğunu bildirib.
Alois Brunner kimdir?
Müharibə cinayətkarı bir dəfə Argentinada Mossad tərəfindən ələ keçirildikdən sonra 1962-ci ildə İsraildə edam edilən Eichmann tərəfindən ən yaxşı adamlarından biri kimi təsvir edilmişdir.
Eichmann deportasiyaların “çox yavaş” getdiyini hiss etdikdə onu nəzarətə göndərirdi.
Adolf Eichmannın məhkəməsi
O, vaxtının çox hissəsini Fransız Rivierasında İtaliyanın işğal etdiyi zonanın nisbi təhlükəsiz bölgəsinə qaçmış yəhudiləri ovlamaqla keçirib. Onun Avstriyada 47 000, Yunanıstanda 44 000, Fransada 23 500 və Slovakiyada 14 000 yəhudini düşərgələrə göndərdiyi güman edilir. Əksəriyyəti həbs düşərgələrində ölüb.
Nasist ovçusu Simon Vizental 1989-cu ildə öz xatirələrində yazırdı: “Üçüncü Reyxin yaşayan cinayətkarları arasında, şübhəsiz ki, Adolf Eichmann məhv edilməsi üçün ən pis adam idi. Alois Brunner bunu başa düşürdü.”
1987-ci ildə “Chicago Sun Times” qəzetinə telefonla müsahibə verən Brunner Holokostda iştirakına görə peşman olmadığını bildirib.
“Onların hamısı ölməyə layiq idi, çünki onlar şeytanın və insan zibilinin agentləri idilər. Peşman deyiləm və bunu bir daha edərdim” -deyə o bildirib.
Brunnerin cinayətləri Eyxman İsraildə mühakimə olunanda üzə çıxıb.
Həmçinin məlum olub ki, Brunner Dünya Yəhudi Konqresinin prezidenti doktor Nachum Qoldmanın oğurlanmasını Eyxmanla dəyişmək üçün təşkil etməyə cəhd edib.
Lakin keçmiş nasist komandirləri iştirak etməkdən imtina etdikdən sonra plan iflasa uğrayıb və plan haqqında məlumat Vizentala sızıb.
Məlumdur ki, Brunner Dəməşqdə Georg Haddad küçəsi 22 ünvanında yaşayıb, burada digər almanlar da yaşayırdılar.
1980 və 1990-cı illərdə yaşlı Əsədin əməllərinin kölgədə qalmaq əmrini yerinə yetirərək bir neçə müsahibə verdikdən sonra Brunnerin hərəkətləri getdikcə məhdudlaşdırılıb.
1996-cı ildə Əsəd onun qeyri-müəyyən müddətə həbs edilməsini əmr edib. Mühafizəçilərdən biri:
“qapı bağlandı, bir daha açılmadı” – deyə bildirib.
İddiaya görə, suriyalı komandir həbsxana işçilərinə:
“Bu donuzu öldürməyin, amma onu yaşatmağa da çalışmayın” – deyə göstəriş verib.
Lakin Brunner 2000-ci ildə vəfat edən Hafiz Əsədin özündən çox yaşayıb.
Keçmiş NHS optometristi Bəşər Əsədin fərqli olacağına böyük ümidlər var idi, lakin o, atasının terror hökmranlığını davam etdirdi və Brunneri təhvil vermədi. Ehtimal olunur ki, Brunnerin məskəni Dəməşq yaxınlığındakı “Qırmızı həbsxana” və ya “İnsan Qəssabxanası” kimi tanınan məşhur Sayednaya həbsxanası olub.
