Erməni politoloq Edqar Vardanyanın fikrincə, hazırkı mərhələdə Ermənistanla Azərbaycan arasında yeni hərbi toqquşma ehtimalı yoxdur. Onun sözlərinə görə, avqustun 8-də Vaşinqtonda tərəflər arasında sülh sazişinin paraflanması iki ölkə münasibətlərində mühüm dönüş nöqtəsi sayılmalıdır. Politoloq hesab edir ki, bu razılaşmalar təkcə siyasi bəyanat xarakteri daşımır, artıq onlardan irəli gələn praktiki addımların atılmasına başlanılıb və bu, regionda sülh istiqamətində ciddi irəliləyiş deməkdir.
Vardanyan bildirir ki, Vaşinqtonda əldə olunan razılaşmalar cari ilin ən mühüm siyasi nəticələrindən biri kimi dəyərləndirilə bilər. Onun fikrincə, bu proses Ermənistan daxilində birmənalı qarşılanmır. Çünki sülh və sabitlik mühiti mövcud hakimiyyətin mövqelərini gücləndirir və bu da bəzi daxili siyasi dairələrin maraqlarına uyğun gəlmir. Politoloqun sözlərinə görə, məhz buna görə də Ermənistan müxalifəti sülh prosesinə açıq şəkildə alternativ təqdim etmir və real sülh gündəliyinə malik deyil.
Ekspert Qarabağdan könüllü şəkildə köçmüş ermənilərin geri qayıtması məsələsinə də skeptik yanaşır. O hesab edir ki, bu mövzu daha çox daxili siyasi mübarizədə istifadə olunan bir alətə çevrilib. Müxalif qüvvələr qayıdış ideyasını tez-tez gündəmə gətirsələr də, bunun hansı mexanizmlərlə, hansı hüquqi və təhlükəsizlik şərtləri çərçivəsində mümkün ola biləcəyinə dair konkret plan ortaya qoymurlar. Vardanyanın fikrincə, bu da məsələnin real həllindən çox populist məqsədlərə xidmət etdiyini göstərir.
Mövzu ilə bağlı NOCOMMENT.az-a danışan siyasi şərhçi Cavanşir Abbaslı qeyd edib ki, hazırkı geosiyasi şərait yeni müharibə ssenarisini istisna edir: “Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpasından sonra əsas prioritetlər sülh sazişinin hüquqi çərçivəsinin tamamlanması, sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyası, eləcə də regional kommunikasiyaların açılmasıdır. Vaşinqton razılaşmaları məhz bu istiqamətdə institusional baza yaradır.
Şərhçi vurğulayıb ki, Ermənistan cəmiyyətində sülhə qarşı müqavimət daha çox daxili siyasi maraqlardan qaynaqlanır: “Müharibə ritorikası üzərində qurulan siyasi xətt sabitlik şəraitində aktuallığını itirir və bu da bəzi dairələrin təsir imkanlarını zəiflədir. Qarabağdan köçmüş ermənilərin qayıdışı məsələsinin də konkret hüquqi və siyasi mexanizmlər olmadan gündəmə gətirilməsi reallıqdan uzaqdır və cəmiyyətdə yanlış gözləntilər formalaşdırır. Sülh prosesi ardıcıl şəkildə davam etdirilərsə, Ermənistan və Azərbaycan arasında hərbi qarşıdurma ehtimalı minimuma enəcək, Cənubi Qafqazda uzunmüddətli sabitlik və əməkdaşlıq üçün real zəmin yaranacaq. Bu prosesin uğuru isə populist çağırışlardan deyil, siyasi iradə və konkret icra mexanizmlərindən asılı olacaq”.
