Vladimir Putinin müharibə iqtisadiyyatında Çin yuanından istifadə etməsi son həddə çata bilər. Rusiya ilə işini davam etdirən ölkələr ABŞ-ın artan təzyiqi, xüsusən də ikinci dərəcəli sanksiyalar təhlükəsi ilə üzləşirlər.
NOCOMMENT.az Bloomberg-ə istinadən xəbər verir.
Bu, ölkədə yuanın sonrakı istifadəsi üçün təsirli maneə olduğunu sübut etdi, çünki bu, ikitərəfli ticarət və ödənişləri boğur.
“Moskva yuanı Çin banklarından daha çox qəbul etmək istəyə bilər. ABŞ-ın ikinci dərəcəli sanksiyalarının təhdidləri bankları qorxudur”, deyə “Bloomberg Economics”də Rusiya üzrə iqtisadçı Aleks İsakov bildirib.
“Bazar Rusiyada yuan çatışmazlığını və Çin banklarının likvidlik təmin etmək istəməməsini göstərir”, deyə ekspert əlavə edib.
ABŞ-ın maliyyə naziri Canet Yellen dekabr ayında ABŞ-ın Rusiya hərbi maşınının tədarükünə töhfə verən maliyyə qurumlarına qarşı kəskin və cərrahi tədbirlər görməkdən çəkinməyəcəyini söylədikdən sonra Rusiya və Çində bir günlük yuan kredit faiz fərqi kəskin şəkildə artıb. ABŞ dekabr ayında xarici maliyyə şirkətlərinə qarşı da ikinci dərəcəli sanksiyaları təsdiqlədi və Çinin dövlət bankları Rusiya müştərilərinin maliyyələşdirilməsinə qoyulan məhdudiyyətləri sərtləşdirdi.
İki il ərzində Rusiya Çinlə ticarət həcminə görə Almaniya, Avstraliya və Vyetnamı geridə qoyub, 2023-cü ildə 60%-dən çox artaraq 240 milyard dollara çatıb. Çin Rusiya neftini və digər malları endirimlə almaqdan faydalanır, Rusiya isə geniş çeşiddə istehlak və yüksək texnologiyalı mallara çıxış əldə edir.
Nəticədə Çin Rusiyanın əsas ticarət tərəfdaşına çevrilib və hazırda yuan Rusiyanın ixrac və idxal ödənişlərinin təxminən 40%-ni və Rusiya valyuta bazarında dövriyyənin yarıdan çoxunu təşkil edir. Rusiyanın yuanlaşmasının miqyası onun 2022-ci ilin əvvəlində, Putinin Ukraynanı işğal etməzdən əvvəl faktiki olaraq sıfırdan başladığını nəzərə alsaq, daha da dramatik görünür.
Bu, Rusiyanı Pekinin beynəlxalq ödənişlərdə yuanın rolunu artırmaq səylərinin ən böyük dəstəkçisi edib.
“Bloomberg Economics” hesab edir ki, Çinin yuanla ölçülən ticarət payı bu ilin birinci rübündə artmağa davam edib və 2021-ci ildə bu artımın 29%-i Rusiyanın payına düşüb. Rusiyanın Çinlə ticarəti demək olar ki, tamamilə yuanla aparılır və Rusiyanın yuan ixracı Çinə satdığından çoxdur, yəni digər ölkələr də Rusiyaya yuanla ödəyirlər.
Bununla belə, Çin və Rusiya arasında ümumi ticarətin illik artımı 2024-cü ilin ilk beş ayında bir il əvvəlki təxminən 42,5%-dən cəmi 3%-ə qədər geriləyib.
Çinin bir neçə ən böyük bankı Rusiyadan yuan qəbul etməyi dayandırıb və bu, bir neçə ay ərzində idxala təsir edib. Rusiya şirkətləri yerli mediaya bildiriblər ki, problem Vladimir Putinin may ayında Çin prezidenti Si Szinpinlə görüşündən sonra daha kiçik regional bankların köməyi ilə həll edilib, lakin ölkə hakimiyyəti narahatlıqların qaldığını bildirib.
Yuanın Rusiya iqtisadiyyatındakı yeni yerinin sübutlarını hər yerdə görmək olar. Niderlandın “Yandex NV” şirlətinin amerikalı səhmdarları Rusiya biznesini satarkən dollar və ya avro əvəzinə yuan alıblar.
Digər ölkələrdə şirkətlər dollar və avro kreditlərini konvertasiya edərkən və yeni istiqrazlar buraxarkən rublla yanaşı yuana da üz tuturlar, Rusiya Bankı isə Suveren Fondunun əməliyyatları üçün Çin valyutasından istifadə edir. Bu ilin əvvəlində yuan Rusiya banklarındakı əmanətlərin həcminə görə dolları ötərək əmanətlər üçün əsas xarici valyutaya çevrilib. 2023-cü ildə Rusiyada yuan əmanətlərinin həcmi iki dəfə artaraq 68,7 milyard dollara çatıb ki, bu da Böyük Britaniya və Sinqapur kimi digər aparıcı yuan iqtisadiyyatlarından bir neçə dəfə çoxdur.
İyun ayında ABŞ-ın son məhdudiyyətləri Rusiyada dollar və avro ilə birja ticarətinin dayandırılmasına səbəb olub. Yuan ölkədə broker hesabları vasitəsilə ticarət və alış üçün mövcud olan yeganə valyutaya çevrilib.
